thuis

met een beetje vertraging (Ghanese microbe meegebracht precies)
maar we zijn weer thuis
na uitgebreid afscheid nemen
na een helse busrit richting hoofdstad. ticketje voor de bus met airco was mooi op voorhand besteld. maar bij aankomst aan het busstation bleek na twee uur wachten iedereen plots in de rij te gaan staan voor het loket. dan maar hetzelfde doen en merken dat de airco-bus afgelast is en je met een andere meemoet. zonder airco, zonder vering, maar mét dubbel zoveel volk en klapstoeltjes in het gangpad. daar gingen we dan voor de volgende 15 uur, met de mama op het klapstoeltje naast me half op mijn zitje, en met haar baby voor de helft van de tijd op mijn knieën.
en na een probleemloze vlucht, met de obligate reep Toblerone-chocolade (de witte!) en op vlucht twee de lekkerste maaltijd in maanden (jawel, leve Air Maroc).
weg van het Afrikaanse continent.
en om daar niet langer twijfel over te laten bestaan, lag er bij thuiskomst een brief van de vdab op me te wachten: die dag liep mijn 'gelijkstelling van stage in het buitenland met de wachttijd' af, dus werd ik de volgende ochtend om 10.30 vriendelijk uitgenodigd voor een gesprek...
jep, we zijn terug in België!

vuur en machetes

Zo vieren de Dagombers hun 'fire-festival' in de straten van Tamale, als herdenking aan een verloren zoon van een chief die teruggevonden werd door hem met toortsen en wapens in het bos te gaan zoeken. Eigenlijk is het festival al jaren verboden wegens te gevaarlijk en wegens de vrees voor rellen met stammen die een andere chief aanhangen. Maar net dit jaar besloot een (behoorlijk grote) bende durvers om er tegen alle regels toch voor te gaan, en wij stonden langs de kant te kijken - ver genoeg naar achteren geweken :-). Een spectaculaire bedoening, maar natuurlijk wederom niet zonder ongelukken.

als een echte krokodillentemster

...of toch net niet.

In de Sacred Crocodile Pool van Paga, alwaar de krokodillen 'vriendelijk' zijn. Het verhaal gaat dat de stichter van het dorp ooit, achternagezeten door vijanden, aan een krokodil gevraagd zou hebben hem en zijn paard te helpen een rivier over te steken. Waarop de krokodil het water indook en zo hard met zijn staart begon te slagen dat het water week en de weg vrijmaakte voor de man, om achteraf weer ondoorwaadbaar te worden voor de achtervolgers. Later zou een krokodil diens zoon gered hebben door hem de weg naar het water te tonen toen die op sterven na dood in een afgrond lag uit te drogen. Daarom mag aan de krokodillen die er leven niets misdaan worden, en wordt ook geloofd dat dat omgekeerd niet zal gebeuren.

Mooie verhaaltjes, maar het was en bleef wel een echte krokodil, dus ik was snel weer van dat ding af... en zien hoe die beesten een levende kip verorberen, of erger nog de manke wandelgang en littekens op hand en benen van de gids, waren niet bepaald bevorderlijk voor een geruststellend gevoel!

Tungteya

Afgelopen weken wat nieuws op het werk: focusgroep-gesprekken in communities omtrent gezonheidsbehoeften, en meer bepaald reproductieve gezondheid. (kijken wat de noden zijn, kwestie van geen urinoirs te gaan neerplanten die dan louter als hok voor de geiten gebruikt blijken te worden) Zag ik ongelooflijk hard zitten, topc-lijsten voorbereiden, communities selecteren (de meest grappig klinkende namen, aheum, heel wetenschappelijk verantwoord). Enkel een klein detail over het hoofd gezien: verder dan "hello" reikt het Engels van de meeste mensen daar niet, en mijn Dagbani niet verder dan "antire". Maar Albert en Sunday zijn fantastische tolken, de participatie van de bevolking daar ligt waarschijnlijk een pak hoger omdat er "een witte" bij is (net als de manager van de National Health Insurance die na vier pogingen enkel een vragenlijst begint in te vullen om achteraf men nummer te kunnen vragen), en alles bij elkaar een geweldige ervaring!
Amper een klein half uurtje rijden vanuit het centrum van Tamale, en een totaal andere wereld. Hutjes, zand, niks elektriciteit of toilet, en (drink)water dat soms kilometers verderop uit een vuile poel gehaald moet, op het hoofd, door de vrouwen natuurlijk. Bij aankomst begroeting van de chief met een fles gin of cola-beans, languit op zen geitenvelletje voor zen reuze-compound (groot genoeg voor de 7 vrouwen plus al hun kinderen). En alle kinderen van het dorp die zich verzamelen rond de sliminga en ook tijdens de interviews - letterlijk - met geen stokken weg te krijgen zijn.

Eerst gesprekken met de mannen apart, veel gestaar... en terwijl ik vond dat ik best zedig gekleed was met een rok tot over de knieen en T-shirtje met korte mouwen, op 1 plaats achteraf de opmerking gekregen dat ik volgende keer als ik op bezoek kom maar een lange broek moet aantrekken en men armen bedekken, want zo zag ik er te verleidelijk uit... ook op tijd gezegd.

Maar onderarmen en onderbenen... borsten daarentegen zijn helemaal geen probleem zo blijkt, de vrouwen halen tijdens de gesprekken om beurten hun borst boven om hun baby te voeden terwijl er drie mannen op het bankje tegenover hun zitten. Of staan er voorovergebukt mee te zwaaien tot hun peuter ze in zijn mond steekt... bizar tafereel. Zo ook de man die wijdbeens met korte broek, en duidelijk zonder ondergoed, tegenover mij zat... jakkes, tot zover ook wat ik hier aan bevestiging gezien heb van 'de mythe' :-)
Verder een nieuwe Dagbani-naam gekregen van een groep vrouwen: Tungteya, en een stuk of drie aanzoeken van vrouwen die me sympahtiek vonden en wel wilden dat hun man mij erbij zou nemen als tweede, derde of vierde vrouw... het is eens wat anders, maar toch maar een mooie smoes bedacht en vriendelijk bedankt.

de chief op marktbezoek

Gisterenmiddag toevallig in de stad, op naar het taxistation. Blijkt plots de straat afgezet, alle winkels toe, en komt er onder luid gejoel een enorme massa aangestormd. Mooi uitgedost met takken, messen, machetes, zwaarden, bijlen, knuppels en pistolen. toch even slikken, maar geen nood: "it's a traditional thing". Blijkt dat de chief van Tamale op marktbezoek ging, en dat -vergeef me mijn taalgebruik, maar dat was echt het eerste wat in me opkwam- die bende uitgelaten bosjesmensen hem daarbij gingen 'helpen'.
Nu, de traditie wil dat als de chief de markt inspecteert, hij bij elk kraampje wat krijgt. Maar wat je geeft aan de chief kan nooit genoeg zijn, dus mogen zijn helpers meer nemen en naar zijn huis brengen. Ok, tradities, heel mooi, maar waar er ten tijde van het ontstaan van deze niet veel meer dan mais en yam verkocht werd op een beperkt aantal kraampjes, zijn dat nu ook (weliswaar valse) horloges, computeronderdelen, gsm's en zomeer. Vandaar de honderden "Dagombers" (=oorspronkelijke inwoners van Tamale) die heel gewillig knechtje spelen van de chief en als gekken door de stad rennen en alles wat ze te pakken kunnen krijgen meegraaien. En dat wordt vervolgens heus niet naar de chief's palace gebracht natuurlijk...
Het hoogbezoek wordt wel een paar dagen van tevoren aangekondigd, en de verkopers openen hun winkel dan logischerwijs gewoon niet of komen niet naar hun marktkraam. Maar hier en daar is er wel een ongelukkige ziel die het nieuws niet op tijd opgevangen heeft en onwetend goeie zaken staat te doen, of een vrachtwagen vol zeep die vast komt te staan in het verkeer, of een 'carriergirl' die met haar koopwaar op haar hoofd voorbij komt lopen, of een winkel waarvan de hekken niet opgewassen zijn tegen de bijlen.... en die zijn dan alles kwijt... een ongelukkige man die zen shop geopend had en die probeerde te verdedigen moest t zelfs met zen leven bekopen. en af te leiden uit de manier waarop ze met hun messen liepen te zwaaien, kan het niet anders dan dat er nog gewonden gevallen zijn.
en de politie? die zet simpelweg de straat af voor het verkeer, een vrije doortocht voor 'de chief en zen stoet'. een georganiseerde steeltocht dus, mooi!
en ik... ik voelde me, ondanks de geruststellingen van de Ghanezen rondom me die het best grappig vonden, voor t eerst hier in Ghana toch wel een beetje onveilig, daar in dat omsingelde taxistation. Er nog nooit zo naar uitgekeken in die sauna op wieltjes te kunnen stappen van zodra de weg weer vrij was.

en probeer dat maar eens

dingen blijken niet altijd zo vanzelfsprekend te zijn als ze lijken...

too many hospitals

Laatste weken iets te veel in ziekenhuizen moeten zijn. Voor het werk een vragenlijst binnenbrengen en weer ophalen (wel, poging tot, natuurlijk is die na meerdere beloftes en afspraken nog niet ingevuld), op zich al geen prettige bedoening om door die gangen te lopen en ogen open te trekken. Maar nog minder prettige ervaringen waren de bezoekjes aan de children's ward, waar men zieke gastbroertje van 1 en de mama nu al een week verblijven...
Geen zin om nog maar aan een omschrijving te beginnen, wel effe bekomen en ongelooflijk opgelucht zuchten bij de bedenking dat mijn buikpijnaanval zich geen 10 dagen later aandiende...

komt dat zien, komt dat zien!

vrije voormiddag genomen, op dag dat t soort sportdag was voor de schoolkinderen die en masse langs ons huis passeerden en en verdacht lang bleven treuzelen:
'sliminga draagt een emmer water naar haar kamer': 10 toeschouwers
'sliminga poetst haar tanden': 25 toeschouwers
'sliminga doet de was': een publiek van wel 100 toeschouwers... en grappig dat die laatste vertoning was!

Super Dragon

De apotheek in Kumasi, neusdruppels voor Fien en hoestsiroop voor Maaike (jawel, dan vertoef je al eens in + 30 graden als het in Belgie putje winter is). De winkeljuf was duidelijk niet opgetogen met zoveel klanten op zo'n korte tijd: "I'll beat you!" Tja, stel je voor zeg, tweemaal de afstand van de toonbank naar de voorradkast (toch wel 7 meter) sloffen, zo hard werken ...
To ze Domi in het oog kreeg: "Don't you need something?", met een grote glimlach die er plots wel afkon. "Nono, I'm strong", in zen beste 'Ingels' (zolang er cola en sigaretten zijn geen problemen he :-)). Waarop de juf, na even te checken of er geen toeschouwers zijn, en met veel gegiechel een klein gouden doosje met rode draak voor zen neus deponeert: "here, this is for you, buy this". Uitleg wilde ze er niet bij verschaffen, toch niet aan Fien en mij, maar na lang aandringen kwamen we te weten dat er een variant 'Big Boy Spray' bestaat, en konden we 'mens delay spray' ontwaren. Enkel in Domi's oor wou ze fluisteren waarvoor t diende, gebaarde ze, maar die stond natuurlijk al drie stappen verder rode wangen te krijgen :-).
En in het naar buiten gaan werd ie nog eens nageroepen voor een knipoog en een zwaaike.

apen en olifanten

Op safari in Mole National Park, een goeie 100 km boven Tamale. Slechts 1 bus per dag om daar te geraken (die meer dan twee uur te laat vertrek), over een verschrikkelijk hobbelige weg. Slecht 1 bus per dag terug, vertrek tussen 4 en 6 's morgens, afhankelijk van het ochtendhumeur van de chauffeur. (en als de receptie dan aan de nachtwaker vergeet door te geven dat je gewekt moet worden, zoals in ons geval, heb je een probleempje...). Ter plaatse 1 motel, niks groots georganiseerde jeep-safari's, maar zoveel leuker gewoon te voet met gewapende gids de savanne in.
Dus daar gingen we dan, om half zeven smorgens.
"we gaan op olifantenjacht"
Onderweg gezien: een heleboel wrattenzwijnen (denk Pumba, grappige beesten), antilopen, waterbuffels, apen, vogels, krokodillenruggen, oude olifantendrollen, nieuwere olifantendrollen, en dan eindelijk verse sporen... die achterna, om uiteindelijk 1 olifant van dichtbij de kunnen aanschouwen.
Al heel erg de moeite, maar blijkt dat er rond het middaguur soms wel 50 olifanten komen drinken en baden in de waterpoel onderaan de heuvel waar het motel staat, en waar we 's morgens tevergeefs rondgelopen hebben op zoek naar een verloren exemplaar.... typisch Ghanese organisatie waarschijnlijk om de tochten dan 's morgens vroeg en in de late namiddag, als de dieren al weer weg zijn, te doen zeker. Enfin, zijn we ondertussen al wel gewend aan, en lekker passief olifanten kijken vanop het uitkijkplatform van het motel met een cola in de hand was ook niet mis, helemaal niet.
Bovendien kwamen er nog wat families bavianen langs paraderen, wat voor kinderlijk plezier zorgde bij Fien, Domi en mij, haha, vooral toen ze Domi's hamburger kwamen stelen (wie kan zich zen gezicht voorstellen?). Toppunt voor Maaike seksuologe: mooie versieringsmoves en dan parende bavianen, twee meter voor onze voeten! en stomme ik te druk bezig met inzoomen, waardoor het shot van men leven gemist, waardoor hele avond frustraties, en waardoor ik t moment hier niet met jullie kan delen, sorry... :-)

even bijtanken

ziehier het tankstation in Nkuranza

je drinkt met je billen bloot melk uit de kokosnoot

klein contrast met vorige... hutjes op t strand, palmbomen, hangmat, verse sapjes, hoge golven en bodyboarden, en zo goed als niemand in de buurt!

letterlijk en figuurlijk: zwart van het volk

Labadi-beach in Accra op nieuwjaarsdag
we waren niet alleen... gezellig he?

terug

na weken onderweg zijn, heel veel trotro's en shared taxi's (=gedeeld met soms 10 andere passagiers), hotelkamers met douches met stromend water (!), groenten en fruit, Cape Coast en Elmina-Castle (ooit draaischijf West-Afrikaanse slavenhandel) strand en palmbomen, regenwoud, mangrove, savanne, krottenwijken, watervallen, aapjes en olifanten kijken, en nog vaker t gevoel van "mensen kijken", behoorlijk wat imodium en aftersun, uren lopen rondvragen op zoek naar een internetcafe en alle mogelijke richtingen uitgestuurd worden (behalve de juiste natuurlijk), om dan eindelijk eentje te vinden dat open is maar waar een blog posten onmogelik blijkt....
terug in Tamale, en wel dankzij bovenstaand busje, onze rugzakken daar mooi bovenop liggend, en maar een uur in panne gestaan, plus drie keer alle mannem van de voorste rijen moeten uitstappen om het busje in gang te duwen, "respect" ;-)
terug werken, terug aan de banku, TZ en fufu, terug naar men geweldige badhok en terug in het vertrouwde Grassrut internetcafe, alwaar ik nu aan een tempo van gemiddeld 2 per uur wat foto's probeer te posten.
(kijk ook bij de oude berichten, hoop dat t me lukt!)
Fien en Domi, hoop dat jullie nu ongeveer veilig thuis geraakt zijn, dankje voor de vorige twee weken!

samen in de trotro

Tussen de grootste steden rijden bussen, maar verder bestaat het openbaar vervoer tussen steden en dorpen hier voornamelijk uit trotro's: minibusjes die vertrekken van zodra ze volzitten. Een juistere beschrijving is misschien gewoon alles met vier wielen wat op soms wonderbaarlijke wijze nog vooruitkomt. Afdankertjes uit Europa natuurlijk ( zie 'Vandeneynde en zonen', 'meubelmakerij Vervliet' of zelfs een oude 'krankenwagen'), waar dan raampjes in gelast zijn en bankjes geinstalleerd. Met zitjes die standaard te klein gemaakt zijn voor de achterwerken van de Ghanese mama's, waardoor jij er dan nog met een halve bil op kan :-). Echt elke vierkante centimeter wordt benut met klapstoeltjes, en geen sprake van beenruimte natuurlijk. De trotro moet en zal volzitten alvorens hij vertrekt, en vol is echt vol, desnoods nog extra op t dak, en zo kan het zijn dat je om zes uur al in dat busje zit en dat het twee uur later nog niet vertrokken is.... en net als je denkt dat er nu echt niemand meer bijgeraakt, moet je toch weer plaats zien te maken voor drie nieuwe passagiers.
En daar ga je dan voor de volgende uren, over hobbelige zandweggetjes. Sommige van die busjes lijken wel elk moment uit elkaar te kunnen vallen, een vering hebben ze geen van allen nog, af en toe gaat de schuifdeur niet meer toe en moet iemand die heel de weg tegenhouden, en de achterdeuren worden wel met een touw vastgebonden zodat er nog extra bagage bijgepropt kan.
Maar geen nood! Een opschrift als 'guaranteed by God' of 'Jesus is in controll' compenseert wel voor dit alles :-) Of nog beter, zoals enkele dagen geleden, toen er een man rechtstond in het 'middenpad' van het busje, wegens plaatsgebrek noodgedwongen tussen men benen. Dacht dat die gewoon de plaatsen aanwees, om zoveel mogelijk te kunnen stapelen, maar neen hoor, begint die trotro te rijden en haalt ie de bijbel boven om er voor een half uur uit voor te lezen!
Nuja, misschien moet k maar gaan geloven dat t helpt, want buiten slapende benen en een stijve poep overal al veilig geraakt!